چشمه‌های آب معدنی و گستره فضایی آن در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار /دانشگاه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

سالانه در جهان میلیونها انسان برای مقاصد درمانی و  به عنوان توریست به نواحی مختلف جهان مسافرت می‌نمایند. اکوتوریسم یکی از مهمترین جنبه‌های توریستی در جهان ماشین زده و انسانهای خسته از زندگی ماشینی می‌باشد. چشمه‌های معدنی در میان سایر پدیده‌های طبیعی علاوه بر جنبه‌های زیبا شناختی که در محیط‌های کوهستانی با داشتن مناظر چشم نواز ایجاد می‌نمایند، از خاصیت درمانی و شفابخش بودن نیز برخوردار می‌باشند. در ایران استفاده و بهره‌گیری از جنبه‌های درمانی چشمه‌های معدنی بطور سنتی در حد محدودی از گذشته‌های دور مورد توجه بوده است . اینک باتوجه به اثبات علمی کاربردهای درمانی اینگونه چشمه‌ها از یکسو و وجود صدها چشمه آب گرم معدنی در گستره جغرافیایی ایران از سوی دیگر، می‌توان با برنامه‌ریزی و مدیریت کارآمد در چارچوب صنعت توریسم علاوه بر اهداف گذران اوقات فراغت با بهره‌گیری از کاربردهای بهداشتی - درمانی چشمه‌های معدنی بر کارکردهای آن افزود. استانهای اردبیل، خراسان، آذربایجان شرقی، کردستان، گیلان، مازندران و تهران در دامنه‌های رشته‌کوههای البرز و زاگرس مهمترین کانونهای چشمه‌های معدنی ایران بشمار می‌آیند، که متاُسفانه به دلیل ضعف زیرساختهای مورد نیاز و مدیریت ناکارآمد  تاکنون از این پتانسیل‌ها به نحوه شایسته‌ای در جلب توریسم، گذران اوقات فراغت و بهره‌گیری از خواص درمانی آن استفاده  بهینه نشده است. این گزارش ضمن معرفی توزیع جغرافیایی، ترکیبات شیمیایی و اثرات درمانی چشمه‌های معدنی ایران و بیان چالش‌های موجود، به پی جویی راهبردهای مناسب در بهره‌گیری هر چه بهتر و بیشتر از آنها پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Mineral Spring and their Spatial Distribution in Iran

نویسنده [English]

  • I Ebrahimzadeh
Assistant Professor of Department of Geography, Sistan and Balouchistan University, Zahedan- Iran
چکیده [English]

Beside their aesthetic aspects, mineral springs present sight-alluring-scenes in mountainous-environments. They are also gifted with blessings of therapeutic and healing qualities. In Iran, benefiting from and exploiting the curative aspects of mineral springs, has been in vague in the past. With all the scientific verification of the therapeutic properties of these mineral springs on one hand, and the geographical distribution of hot-water-mineral springs in Iran on the other hand, the performance of these mineral springs can, quite substantially, be improved through proper planning and competent management within the framework of the tourism industry.

This report introduces and elucidates the geographical distribution of mineral springs in Iran and  endeavors to state the existing stumbling blocks and to explore pertinent means for making better and greater use of such resources in the tourism industry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thermal Spring
  • spatial distribution
  • Water Treatment
  • Iran
بدیعی، ر. (1362)، جغرافیایی مفصل ایران، جلد سوم ، انتشارات اقبال، تهران، 622صفحه.
جنیدی، م.ج. و دیگران، (1346)،‌ آبهای معدنی استان آذربایجان غربی (خوی و ماکو)، مجله طب عمومی، شماره دوم ،تهران 69 صفحه.
جنیدی، م.ج. (1348)، چشمه‌های معدنی ایران، جلد اول، انتشارات دانشگاه تبریز، 182 صفحه.
رهنمایی، م.ت. (1370)، توانهای محیطی ایران، چاپ اول، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران،336 صفحه.
غفوری، م.ر. (1382)، شناخت آب معدنی و چشمه‌های معدنی ایران، چاپ دوّم، انتشارات دانشگاه تهران،386 صفحه.
ولایتی، س. (1371)، حریم منابع آب و کاربرد آن در برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، انتشارات خراسان، مشهد، 109 صفحه.
Ebrahimzadeh, I. (2004): Health and the role of mineral Springs in Tourism industry; Recent Trends in Tourism the Baltic and the world, Conference proceedings, Greifswald.