انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Prefaceپیشگفتار0115976FAمحمد کارآموزJournal Article20160711https://www.iwrr.ir/article_15976_d4bb75acd30b4895806e3358232eb2ab.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Ranking Inter-basin Water Resources Projects Using Fuzzy Multiple Attribute Group Decision Making Methodاولویت بندی پروژه های انتقال آب بین حوضه ای با استفاده از روش تصمیم گیری چندشاخصه ای گروهی فازی1915525FAسیده لیلا رضوی طوسیدانشجوی کارشناسی ارشد/ گروه سازه هایآبی دانشکدهکشاورزی دانشگاه تربیت مدرسجمال محمدولی سامانیدانشیار / گروه سازه های آبی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرسامین کوره پزان دزفولیکارشناسی ارشد/ عمران آب، وزارت نیروJournal Article20060911Dealing with Water Scarcity is one of the important probleme in water resources management. There is no one of financial capability to execute all the water resources projects in one lot, so it is important to rank execution projects. In this study, one of the fuzzy multiple attribute decision making methods was employed for ranking some of the inter-basin water transfer projects, by using different critaria and modifying the Raj and Kumar method for both benefit and cost critaria conditions. The approach has been applied to the Karun river basin. For ranking alternatives, first critaria and their weight were determined and then 10 inter-basin water resources projects of Karun river with 8 critaria were considered. The weight of each criterion determined by 5 water resources experts. The fuzzy weights of alternatives are computed by using standard fuzzy arithmatic. The concept of maximizing snd minimizing sets are used to computed the total utility of each of alternatives. Finally, the results of maximizing and minimizing method were compared to FDM software. یکی از مهمترین مسائلی که امروزه در زمینه منابع آب وجود دارد، کمبود آب است. چون امکان اجرای مالی تمام پروژههای مربوط به منابع آب، در یک بخش وجود ندارد، بنابراین ترتیب اجرای آنها بسیار مهم میباشد. در این تحقیق از یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره فازی برای اولویتبندی برخی از پروژههای انتقال آب بینحوضهای کارون بزرگ با درنظرگرفتن معیارهای مختلف، استفاده شدهاست و روش پیشنهادی Raj و Kumar برای شرایطی که معیارهای سود و هزینه وجود دارند، توسعه داده شد. در اولویتبندی گزینهها، ابتدا معیارها و وزن آنها تعیین میشوند. در این تحقیق، 10 طرح انتقال آب بینحوضهای کارون بزرگ با 8 معیار در نظر گرفته شدهاست. وزن معیارها، توسط 5 کارشناس خبره در زمینه منابع آب مشخص شدهاند. وزنهای فازی گزینهها، با استفاده از استانداردهای ریاضیات فازی محاسبه شدهاست. نظریه مجموعههای ماکزیمم و مینیمم، برای مطلوبیت نهایی هر یک از گزینهها استفاده میشود. در نهایت، نتایج روش مجموعههای ماکزیمم و مینیمم با نتایج بدست آمده از نرم افزار FDM مقایسه شد.https://www.iwrr.ir/article_15525_a3f844ed664f282c28cdca42cb9c24be.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Economic Assessment in Development of Operating Policies for Inter- Basin Water Transferارزیابی اقتصادی و تعیین سیاستهای بهرهبرداری انتقال آب بین حوزهای102515526FAمحمد کارآموزاستاد / دانشکده عمران، پردیس فنی، دانشگاه تهرانسید علی مجاهدیکارشناسی ارشد /عمران – مهندسی آب، شرکت مدیریت منابع آب ایرانآزاده احمدیدانشجوی دکتری عمران / مهندسی آب ، دانشکده فنی دانشگاه تهرانJournal Article20070311The water basin transfer project is an alternative for balancing the non-uniform temporal and local distribution of water resources and water demand, especially in arid and semi arid regions. A water transfer project can be executed if it can be economically and environmentally justified. In this study, this challenge has been investigated for water transfer from Solegan in the Khuzestan vicinity to Rafsanjan in Kerman. The environmental impacts of such a project on Karoon Rivers between the Gotvand Dam to Darkhoien are considered. Monthly water quality simulation was carried out and one year of observed data was used for model calibration. A multiple regression was performed to estimate river water quality variations based on the simulation results. The regression equations were used in calculating water quality and environmental costs imposed on the river by investigating the effect of the development plans with an economic based objective function. Then a mathematical model was developed to maximize the net benefit of inter-basin water transfer. Costs and benefits including agricultural production, hydropower generation, dredging, physical construction costs, pumping groundwater and environmental costs were also considered. The optimization period is 23 years (the length of historical data); and the Genetic Algorithms is used to solve the model. Model output is the optimum flow rate of water transfer in each month. For real time operation, an Artificial Neural Network (ANN) model is developed. The results show that the high benefit of agriculture production in the Rafsanjan plain and the costs of decreasing agricultural production in Khuzestan plains are the governing factors.توسعه جوامع انسانی و نیاز به آب بیشتر، لزوم اجرای طرحهای توسعه منابع آب را برای استفاده بهینه از پتانسیلهای موجود در بخش آب اجتناب ناپذیر مینماید. طرحهای توسعه علاوه بر توجیه فنی باید تحت تحلیلهای اقتصادی، محیطزیستی و اجتماعی قرار گیرند. در این تحقیق به ارزیابی اقتصادی و محیطزیستی طرحهای توسعه پرداخته شده است و به عنوان مطالعه موردی طرح انتقال بین حوزهای آب سولگان به رفسنجان انتخاب شده است. مدل بهینهسازی با تابع هدف اقتصادی (حداکثر نمودن منافع خالص) برای طرح انتقال آب بین حوزهای تدوین شده است. منافع و هزینهها شامل بخشهای کشاورزی، برقآبی، لایروبی، هزینههای فیزیکی اجرای طرح، پمپاژ و هزینههای محیطزیستی میباشد. برای بررسی اثرات محیطیزیستی بر پاییندست رودخانه کارون (حدفاصل سدگتوند تا دارخویین) شبیهسازی ماهانه برای متغیرهای کیفی انجام شده است. با استفاده از نتایج شبیهسازی کیفی و استفاده از رابطه همبستگی چندمتغیره، متغیرهای کیفی رودخانه در نقاط بحرانی تخمین زده میشود. از مقادیر متغیرهای کیفی برای محاسبه هزینههای محیطزیستی تحمیل شده به رودخانه مبدأ، در اثر اجرای این طرح استفاده شده است. افق بهینهسازی 23 سال در نظر گرفته شده و از روش الگوریتم ژنتیک برای حل مدل استفاده شده است. خروجی مدل، دبی انتقال بهینه با توجه به تابع هدف در هر ماه میباشد. سپس سیاستهای بهرهبرداری از طرح انتقال آب با استفاده از مدل شبکه عصبی ارائه گردیده است. از نتایج مدل در بخش اثر بر روی کیفیت متغیرهای کیفی رودخانه کارون نشان از ناچیز بودن آن دارد و هزینههای بوجود آمده در مدل در طول دوره بهینهسازی در این بخش در شرایطی پیش آمده که متغیرهای کیفی رودخانه در آن سالها در حالت اولیه (بدون انتقال آب) رودخانه از حد استاندارد خارج بودهاند و در بررسی منافع و هزینه مشخص گردید که بیشترین منافع مربوط به محصولات کشاورزی در دشت رفسنجان میباشد که شاید به خاطر ارزش افزوده زیاد آن نسبت به سایر بخشها است و کمترین منافع مربوط به کاهش هزینه پمپاژ میباشد. در قسمت هزینهها بیشترین هزینه مربوط به هزینههای کاهش منافع کشاورزی در دشتهای خوزستان میباشد.https://www.iwrr.ir/article_15526_0d1ae813fade0261c13f2ff72bf5e54b.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Estimating Spatial Distribution of Rainfall by Fuzzy Set Theoryبرآورد توزیع مکانی بارندگی با کمک تئوری مجموعههای فازی263815549FAسیما رحیمی بندرآبادیعضو هیات علمی /مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیز داری.بهرام ثقفیاناستادیار/ مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری0000-0003-2846-2840Journal Article20060819One of the important inputs for a water resources study is rainfall. Choosing improper interpolation methods may result in extensive errors. Geostatistical methods may also fail to be used, in case of insufficient data. However, generated data has small errors that produce unequivalency in data. Using fuzzy set theory, every data (observed, generated value and obtained from an expert or imprecise) valuated by membership function. Kriging, Weighted Moving Average (WMA), Thin Plate Smoothing Splines (TPSS) and Fuzzy Kriging Interpolation is executed for annual rainfall in eastern and southeastern Iran. Two cases were studied. The first case generated the data for some of the points and fuzzified these points. In the second case, the number of the generated points are increased. Variogram analysis demonstrated spatial correlation between the runoff and the annual rainfall in the study area. Also, fuzzy variogram showed spatial correlation with larger ranges. The results show that the fuzzy kriging method is an accurate method in estimating monthly and annual rainfall. Increasing the number of generating points would however increase the estimating error. با توجه به اهمیت بارندگی در مطالعات منابع آب و هیدرولوژی، ضعف در تعیین تغییرات مکانی بارندگی میتواند از عوامل مهم ایجاد خطا در نتیجهگیری مطالعات باشد. روشهای زمین آماری به دلیل در نظر گرفتن همبستگی مکانی دادهها معمولا دقت مناسبی را ارائه مینمایند. کافی نبودن دادهها کاربرد روشهای زمین آماری برای برآورد توزیع مکانی بارندگی را محدود مینماید. استفاده از دادههای تولید شده (کارشناسی) که خود دارای درصدی خطا هستند، دارای عدم هم ارزی با دادههای مشاهدهای میباشد. لذا به نظر میرسد استفاده از تئوری مجموعههای فازی، که توانایی استفاده از دادههای تخمینی و اعداد تولید شده را دارد، میتواند در برآورد مناسبتر بارندگی کمک نماید. در این مطالعه قابلیت روش فازی کریگینگ ارزیابی و سپس با روشهای کریگینگ معمولی، کوکریگینک و TPSS<sup>1</sup> برای برآورد بارندگی سالانه مورد مقایسه قرار گرفته است. برای این منظور از دو حالت داده استفاده گردید. در حالت اول تعدادی نقطه کمکی با توجه به توزیع واریانس خطا، انتخاب و این نقاط فازی گردید، در حالت دوم تعداد نقاط کمکی افزایش داده شد. نتایج بررسی روشها نشان داد که برای برآورد بارندگی سالانه استفاده از روش فازی کریگینگ در هر دوحالت و همچنین در برونیابی دادهها بهتر از سایر روشها عمل مینماید. ضمن آنکه با افزایش تعداد نقاط کمکی مقدار خطای برآورد افزایش مییابد. همچنین بررسیها نشان داد که تقسیم منطقه به واحدهای همگن، با استفاده از روش تحلیل خوشهای، دادههای بارندگی را ایستا مینماید.https://www.iwrr.ir/article_15549_47b10dc8200268c3f1bc14f7149ad59f.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Groundwater Vulnerability Evaluation of Tehran-Karaj Aquifer Using DRASTIC Method and Fuzzy Logicارزیابی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی تهران-کرج با روش DRASTIC و منطق فازی394715550FAرامین نیکنامدانش آموخته کارشناسی ارشد/ گزوه آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرسکورش محمدیدانشیار/پژوهشکده مهندسی آب، دانشگاه تربیت مدرسوحید جوهری مجددانشیار /گروه برق-کنترل، دانشگاه تربیت مدرسJournal Article20050719In recognition of the need for effective and efficient methods for protecting groundwater resources from future contamination, scientists and resource managers have sought to develop aquifer vulnerability assessment techniques for predicting which areas are more likely than others to become contaminated as a result of activities at or near the land surface. This research is focused on the evaluation of Tehran-Karj groundwater vulnerability to pollution. Among several assessment methods, DRASTIC has been selected for this study. A major portion of Tehran’s drinking water is supplied from groundwater. ArcGIS has been used to overlay and calculate different layers and obtain the vulnerability map. In addition, groundwater balance has been evaluated in order to calculate the net recharge parameter in DRASTIC index. About 50 percent of the aquifer has been classified as moderate and almost 20 percent has low pollution vulnerability. The Boolean algorithm is usually used in categorizing the index but it is proved that using the Boolean algorithm causes the discrepancy in classification. On the other hand, fuzzy algorithm can produce more accurate results. Therefore, in this research, both Boolean and Fuzzy algorithms were used and compared together. Fuzzy algorithm could recognize the areas with low and very low vulnerability potentials while the Boolean model was not able to do so, therefore, the fuzzy model showed better performance. According to the developed map, most of the areas in the moderate class and very high class had the minimum area in the region.به منظور دستیابی به یک روش مناسب و مؤثر برای حفاظت منابع آب زیرزمینی از آلودگیهائی که در آینده آن را تهدید میکند، سیستمهای ارزیابی آسیبپذیری سفرههای آب زیرزمینی توسعه یافتهاند. این روشها براین اساس هستند که بعضی از مناطق دارای استعداد بیشتری برای آلوده شدن نسبت به سایر مناطق میباشند. در این تحقیق سفره آب زیرزمینی تهران-کرج برای ارزیابی انتخاب شده است. بخش مهمی از آب شرب شهر تهران از این آبخوان تأمین میگردد که نشاندهنده اهمیت آن میباشد. از میان چندین روش موجود، روش DRASTIC مورد استفاده قرار گرفت. تحلیلهای لازم برای این منظور با استفاده از نرم افزار ArcGIS انجام شده و برای محاسبه پارامتر تغذیه در شاخص DRASTIC بیلان آب زیرزمینی منطقه محاسبه گردید. در حدود 50 درصد سفره دارای پتانسیل آلوده شدن متوسط بوده و 20 درصد آن دارای پتانسیل خیلی کم است. در محاسبه این شاخص از منطق بولین استفاده شده که در مورد مقادیر نزدیک مرز دستهبندیها میتواند موجب نتیجهگیریهای غلط گردد. از طرف دیگر منطق فازی میتواند به افزایش دقت نتایج به خصوص در مورد مقادیر مرزی کمک کند. بنابراین در این تحقیق از این روش نیز استفاده گردیده و نتایج با منطق بولین مقایسه گردید. منطق فازی توانست مناطق با پتانسیل کم و خیلی کم را که در منطق بولین نشان داده نشده بودند، بهتر مشخص نماید. بر طبق نقشه بدست آمده، بیشتر مناطق در محدوده پتانسیل متوسط قرار گرفته و مناطق با ریسک بالا دارای حداقل مساحت بودند.https://www.iwrr.ir/article_15550_fc09999cd76523bba3540c3069ebc56d.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Energy Loss Promotion of Stepped Spillways Based On Step-Pool Formation In High Gradient Mountain Streamsارتقاء استهلاک انرژی سرریزهای پلکانی با استفاده از فرآیند پله – حوضچهای رودخانههای کوهستانی486115551FAاسدالله مردشتیدانشجوی دکترای /سازههای هیدرولیکی، بخشعمران، دانشکده مهندسی، دانشگاهشیرازناصر طالب بیدختیاستاد/ بخش عمران - دانشکده مهندسی- دانشگاه شیرازJournal Article20070214The most important characteristic of a stepped spillway compared to other kinds of spillways is the high energy dissipation. The understanding of head loss, evaluation and promotion of energy dissipation are the basis of more research. In this study, a new step-pool formation is designed in stepped spillway based on natural high gradient mountain stream bed formation. Residual energy downstream of both the step-pool stepped spillway and the normal stepped spillway are measured in the hydraulic laboratory of the School of Engineering of ShirazUniversity. For new design, the experiments were made at two slopes, under six discharges and six step-pool configurations. Therefore, a total of 72 tests were performed. Based on this laboratory results, it was concluded that the step-pool (compound) stepped spillway caused an extra 30% reduction in energy dissipation compared to the simple stepped spillway. This result confirms the optimization of natural step-pool formation for stepped spillways.یکی از بارزترین مشخصههای کاربردی سرریز پلکانی در مقایسه با سرریزهای دیگر، استهلاک انرژی قابل ملاحظه در طول مسیر سرریز است. بنابراین با توجه به ویژگی اصلی سرریز پلکانی، فهم کاملتر چگونگی استهلاک انرژی، برآورد میزان و نهایتاً افزایش مقدار آن، محور بیشتر تحقیقات بوده است. در این تحقیق ضمن ارزیابی چگونگی و اندازهگیری میزان استهلاک انرژی سرریز پلکانی معمول، با توجه به اهمیت زیاد سهم زبری فرم بستر در میزان استهلاک انرژی با الهام از الگوی طبیعی فرم بستر پایدار پله- حوضچهای در رودخانههای کوهستانی با شیب زیاد، اقدام به ارائه طرح جدید سرریز پلکانی با بستر ترکیبی پله- حوضچهای گردیده است. در این راستا، شش الگوی مختلف تحت دو شیب مختلف سرریز و شش دبی متفاوت عبوری (جمعاً 72 حالت) مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته است. نتایج آزمایشگاهی در مقایسه آزمایشگاهی با سرریز پلکانی معمولی با خیز پلکان یکسان ، افزایش استهلاک انرژی تا حداکثر 30 درصد را در سرریز پلکانی با فرم پله- حوضچهای ترکیبی نشان میدهد که این نتیجه خود تاییدی در راستای بهینه بودن فرآیندهای طبیعی و راندمان بالای مدل سرریز پلکانی مرکب بعنوان یک مدل جدید سرریز پلکانی است. https://www.iwrr.ir/article_15551_f06e70de1f51671d29add02ba120c9c8.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923A Precipitation-based Regionalization in Western Iran using Principal Component Analysis and Cluster Analysisمنطقه بندی رژیم بارشی غرب ایران با استفاده از روشهای تحلیل مولفههای اصلی و خوشه بندی626515552FAطیب رضیئیعضو هیات علمی/ پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهرانقاسم عزیزیدانشیار /گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهرانJournal Article20060819In the present study western Iran has been regionalized based on 10 factors in 170 stations using principal component analysis (PCA) and Cluster Analysis (CA). In this way, all 10 factors were reduced to 4 principal components and then rotated using Varimax rotation criterion. Applying Ward’s Algorithm, a Hierarchical Cluster Analysis, on principal component scores, the stations were grouped into 5 individual clusters. The results indicated that the study area comprises of 5 distinctive homogenous subdivisions. Topography and latitude play an important role in determining boundaries between identified subdivisions and existence of spatial differences between them as well.
منطقه کوهستانی غرب ایران با استفاده از 10 پارامتر اقلیمی در 170 ایستگاه هواشناسی پراکنده در سطح منطقه به کمک روش تحلیل مولفههای اصلی و خوشه بندی منطقه بندی گردید. در این فرایند 10 پارامتر مورد استفاده در تحلیل مولفههای اصلی به چهار مولفه کاهش و با استفاده از چرخش وریماکس چرخش داده شدند. سپس با بهره گیری از روش خوشه بندی سلسله مراتبی به شیوه وارد (Ward) و بر مبنای مقادیر نمرات استاندارد مولفههای بدست آمده، ایستگاههای مورد استفاده در این تجزیه و تحلیل گروه بندی و غرب ایران به پنج زیر منطقه همگن تقسیم شد. نتیجه نشان داد که روند ناهمواریها و عرض جغرافیایی در مرزبندی و تفاوتهای مکانی بین مناطق نقش بسیار مهمی دارند. https://www.iwrr.ir/article_15552_f0313d0bf221eb4771fa43285c927401.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923The Mineral Spring and their Spatial Distribution in Iranچشمههای آب معدنی و گستره فضایی آن در ایران667015553FAعیسی ابراهیمزادهاستادیار /دانشگاه جغرافیا و برنامهریزی محیطی دانشگاه سیستان و بلوچستانJournal Article20060421Beside their aesthetic aspects, mineral springs present sight-alluring-scenes in mountainous-environments. They are also gifted with blessings of therapeutic and healing qualities. In Iran, benefiting from and exploiting the curative aspects of mineral springs, has been in vague in the past. With all the scientific verification of the therapeutic properties of these mineral springs on one hand, and the geographical distribution of hot-water-mineral springs in Iran on the other hand, the performance of these mineral springs can, quite substantially, be improved through proper planning and competent management within the framework of the tourism industry.
This report introduces and elucidates the geographical distribution of mineral springs in Iran and endeavors to state the existing stumbling blocks and to explore pertinent means for making better and greater use of such resources in the tourism industry.سالانه در جهان میلیونها انسان برای مقاصد درمانی و به عنوان توریست به نواحی مختلف جهان مسافرت مینمایند. اکوتوریسم یکی از مهمترین جنبههای توریستی در جهان ماشین زده و انسانهای خسته از زندگی ماشینی میباشد. چشمههای معدنی در میان سایر پدیدههای طبیعی علاوه بر جنبههای زیبا شناختی که در محیطهای کوهستانی با داشتن مناظر چشم نواز ایجاد مینمایند، از خاصیت درمانی و شفابخش بودن نیز برخوردار میباشند. در ایران استفاده و بهرهگیری از جنبههای درمانی چشمههای معدنی بطور سنتی در حد محدودی از گذشتههای دور مورد توجه بوده است . اینک باتوجه به اثبات علمی کاربردهای درمانی اینگونه چشمهها از یکسو و وجود صدها چشمه آب گرم معدنی در گستره جغرافیایی ایران از سوی دیگر، میتوان با برنامهریزی و مدیریت کارآمد در چارچوب صنعت توریسم علاوه بر اهداف گذران اوقات فراغت با بهرهگیری از کاربردهای بهداشتی - درمانی چشمههای معدنی بر کارکردهای آن افزود. استانهای اردبیل، خراسان، آذربایجان شرقی، کردستان، گیلان، مازندران و تهران در دامنههای رشتهکوههای البرز و زاگرس مهمترین کانونهای چشمههای معدنی ایران بشمار میآیند، که متاُسفانه به دلیل ضعف زیرساختهای مورد نیاز و مدیریت ناکارآمد تاکنون از این پتانسیلها به نحوه شایستهای در جلب توریسم، گذران اوقات فراغت و بهرهگیری از خواص درمانی آن استفاده بهینه نشده است. این گزارش ضمن معرفی توزیع جغرافیایی، ترکیبات شیمیایی و اثرات درمانی چشمههای معدنی ایران و بیان چالشهای موجود، به پی جویی راهبردهای مناسب در بهرهگیری هر چه بهتر و بیشتر از آنها پرداخته است.https://www.iwrr.ir/article_15553_985cf45c987fcb33d0e2d4d9b6cee4d6.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Thermal Stratification in Tandem Reservoirs Case Study: Karun 1, Karun 2, and Karun 3 Reservoirsلایه بندی حرارتی در مخازن متوالی ـ مطالعه موردی مخازن سدهای کارون 2،1و3717715554FAحمید زرگرپورعضو هیات علمی /دانشگاه امام حسین (ع)مجتبی غرویاستادیار /دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایرانجعفر دهقانعضو معاونت فنی و طرحهای توسعه/ شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایرانJournal Article20070121Thermal stratification in prevents reservoirs oxygen to reach the bottom layers. In this study, the effects of upstream reservoirs in thermal stratification of downstream reservoirs have been investigated. This paper presents the results in two different conditions; single and tandem reservoirs.
In single reservoir conditions, inflow to each reservoir is the natural river stream. In tandem reservoirs condition, the effect of each reservoir on downstream reservoirs is examined. Comparing the results of these two conditions explained the induced thermal stratification phenomena. This study is performed using HEC-5Q software.لایه بندی حرارتی مانع دریافت اکسیژن از منابع خارجی در داخل مخازن میشود، کمبود اکسیژن و ایجاد شرایط بیهوازی بر بسیاری از فرایندهای بومشناختی و شیمیایی در مخزن تاثیر منفی میگذارد. در این شرایط رهاسازی جریان از زیر لایه در زمان لایهبندی باعث میشود که جریان آب سردتری از جریان پایه، آزاد و رها شود. جریان آب سرد از مخازن بالادست در شرایط گرم تابستان میتواند باعث تقویت لایهبندی یا حتی القای لایهبندی در مخازن پاییندست شود. در این مقاله به منظور بررسی اثر مخازن بالا دست در وضعیت لایهبندی مخازن پایین دست درمخازن کارون 1،2و3 دو حالت متفاوت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. حالت تک مخزنی، که در آن ورودی به مخازن، جریان طبیعی رودخانه است و حالت چند مخزنی که در آن هر سه مخزن با هم دیده شده است و لایهبندی مخازن با توجه به اثر القایی سه مخزن بر روی هم تعیین شده است. با مقایسه نتایج این دو حالت میتوان بههدف موردنظر رسید. برای این منظور از برنامه HEC5Q استفاده شده است. نتیجه بررسی نشانمیدهد که در مخزن کارون سه با توجه به اینکه اولین مخزن در بالادست است، روند تغییرات لایهبندی طبیعی وعادی است. در مخزن کارون2 در اوایل زمستان هنوز دمای آب مخزن گرم است و حدود شش درجه با حالت مخزن تک در همان زمان تفاوت دارد. در مخزن کارون 1 شروع فصل لایهبندی و دامنه تغییرات دمای آب در اثر وجود مخازن بالادست متفاوت است.https://www.iwrr.ir/article_15554_516ee4358129eb2569c51ce5ca757dec.pdfانجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-23473220070923Uncertainty Analysis of Reservoir Sedimentation With Harr's Method
Case Study: Shahar Chai Dam In Iranآنالیز عدم قطعیت برآورد حجم رسوب مخازن (مطالعه موردی سد شهرچای)11115555FAمهسا واعظ تهرانیدانشجوی دوره دکترا /سازههای آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایرانجمال محمد ولی سامانیدانشیار /گروه مهندسی آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایرانمجید منتصریاستادیار / گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایرانJournal Article20041111One of problems that affects the hydro-installation and reduces the useful life of dams, is sedimentation in the reservoir, which is unavoidable. In estimating reservoir sedimentation and accumulation, a number of uncertainties arise. These are related to the quantity of streamflow, sediment load, sediment particle size, and specific weight, trap efficiency, and reservoir operation. To evaluate suspended sediments and bed load in some hydrometric stations, separating the field data into wet and dry time periods and total time periods are used. Harr’s method is used to quantify the uncertainty of accumulated reservoir sedimentation through time. To examine the importance of various factors on the uncertainty of accumulated reservoir sedimentation, sensitivity analysis was conducted. In this study, the effect of each uncertain factor, on the uncertainty of accumulated reservoir sedimentation through time has been examined for Shahar Chai Dam in northwestern Iran. The results show that in Harr’s method, the uncertainty of accumulated reservoir sediment volume is 0.384 in total time periods and 0.244 for wet and dry time periods.
<strong><em> </em></strong>
<strong><em> </em></strong>پیش بینی مقدار رسوبات ورودی به مخازن سدها و نحوه توزیع و تجمع آن دارای اهمیت و پیچیدگی بالایی در طرح و بهرهبرداری مناسب چنین سازههای آبی است. روشهای ریاضی و تحلیلی متعدد و پیچیدهای برای شناخت فرآیند رسوب و برآورد رسوبات ورودی و نحوه رسوبگذاری آن در مخازن سدها ارائه گردیده است. تحلیل رسوب در مخازن سدها بر اساس چنین روشهایی همواره توام با خطای نسبی بوده که این برآورد خطای نسبی به عنوان Uncertainty (عدم قطعیت) در علوم مهندسی شناخته میشود. وجود عدم قطعیت در بر آورد پارامترهای طراحی سازههای آبی، یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت مورد انتظار چنین سیستمهایی بوده و به کمیت درآوردن منابع عدم قطعیت میتواند یک گام اولیه و اصلی در تجزیه و تحلیل قابلیت اطمینان در عملکرد یک سازه آبی باشد. در طرح سیستم مخازن ذخیره (سدها)، تحلیل رسوب ورودی به مخزن جهت برآورد حجم مرده سد و نحوه ته نشینی رسوبات در سد از معیارهای اساسی طراحی به شمار رفته و منابع خطا یا عدم قطعیت در چنین تحلیلی میتواند ناشی از عدم امکان پیش بینی قطعی جریان ورودی، میزان رسوب، نوع رسوب و .... به مخزن باشد. در این تحقیق از روشهار (Harr) جهت تعیین میزان عدم قطعیت رسوبات متراکم شده مخزن در طول زمان (15، 30 و 45 سال بعد از بهره برداری) در کل دوره آماری و دوره آماری خشک و تر استفاده شده است، به علاوه آنالیز حساسیت برای تعیین اهمیت فاکتورهای مختلف عدم قطعیت رسوبات مخزن انجام گرفته است. در این مطالعه سیستم مخزن ذخیره شهرچای در منطقه آذربایجان غربی مورد بررسی قرار گرفته و عدم قطعیت رسوبات تراکمی مخزن و تأثیر هر فاکتور عدم قطعیت روی رسوبات تجمعی مخزن در دو دوره آماری ذکر شده به دست آمده است. نتایج نشان میدهد دبی سالیانه جریان و بار رسوب از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده عدم قطعیت حجم رسوبات سالانه مخزن و درصد رسوبات و راندمان تله اندازی دارای اهمیت کمتری می باشند. همچنین در این روش عدم قطعیت رسوبات تراکمی مخزن در کل دوره آماری 384/0 و در دوره آماری خشک و تر 244/0 به دست آمده است.https://www.iwrr.ir/article_15555_306d1ec6cab90b18fb5e6f2ca9f4b7a1.pdf