تحلیل داده های رسوب نگار حوضه چهل گزی سدّ قشلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار/ گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور.

2 دانش آموختگان کارشناسی ارشد /مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور.

3 دانش آموختگان کارشناسی ارشد/ مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور.

4 دانشیار /پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری.

چکیده

فرسایش خاک و تولید رسوب حوضه‌ها از محدودیّت‌های اساسی در دست‌یابی به کاربری پایدار اراضی و حفظ کیفیّت آب در آبراهه‌ها، دریاچه‌ها و دیگر منابع آب به‌شمار می‌روند. از این‌رو بررسی فرآیند فرسایش خاک و تولید رسوب و ارزیابی عوامل حاکم بر آنها از ضروریّات مدیریت صحیح منابع موجود در یک حوضه می‌باشد. از طرفی برای اندازه‌گیری دقیق تولید رسوب یک حوضه از رسوب‌نگار استفاده می‌شود. تحقیق حاضر به‌منظور تحلیل رسوب‌نگارها در حوضه چهل‌گزی سدّ قشلاق در استان کردستان با مساحت 27233 هکتار انجام شده است. برای دست‌یابی به اهداف تحقیق آب‌نگار و رسوب‌نگار 11 رگبار از پاییز 1385 تا بهار 1386 تهیّه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که در تمامی رگبارهای مورد بررسی با مقدار متوسط تولید رسوب 93/47±56/79 تن، شکل عمومی رسوب‌نگارهای مشاهده‌ای از آب‌نگارهای رگبارهای متناظر تبعیّت کرده و مقادیر اوج آنها به‌طور متوسط 04/1±94/2 ساعت پس از وقوع اوج سیلاب رخ داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Sedimentgraph Data in Chehelgazi Watershed Upstream Gheshlagh Dam

نویسندگان [English]

  • S.H.R Sadeghi 1
  • L Gholami 2
  • A.V Khaledi 3
  • A.R Telvari 4
1 Associate Professor, Department of Watershed Management Engineering, College of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran
2 Ms.c. Graduate, Department of Watershed Management Engineering, College of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran
3 Ms.c. Graduate, Department of Watershed Management Engineering, College of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran,
4 Associate Professor, Soil conservation and Watershed Manegment Research Center, Tehran, Iran
چکیده [English]

Soil erosion and sediment yield from watersheds are among the key limitations to achieve sustainable use of land and to maintain the water quality in water bodies. Studying the soil erosion process and and evaluation of dominant factors on erosion is therefore considered fundamental in watershed management. The accurate measurement of sediment yield using sedimentgraph data is accordingly of major importance. The present research was conducted to analyze sedimentgr-aphs in Chehelgazi Watershed upstream Gheshlagh Dam basin in the Kurdistan province in Iran with an area of 27233 hectare. The hydrographs and sediment graphs of 11 storms from winter 2006 to spring 2007 were investigated. The results revealed that the sediment graphs with average sediment yield of 79.56±47.93 tones followed the general trends in corresponding hydrographs. All hydrographs preceed the  sedimentgraphs with an average lag of 2.94±1.04 hours.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sedimentgraph
  • Sediment yield
  • Gheshlagh Dam
  • Kurdistan province
  • Iran

مراجع

آقابیگی­امین، س.، (1384). الگوی تغییرات زمانی و مکانی رسوب معلق در زیرحوزه­های مهّم رودخانه هراز. پایان­نامه کارشناسی­ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرّس، 77 ص.
توفیقی، ب.، (1381). تهیّه مدل تغییرات زمانی رسوب در حوزه آبخیز زرّین­درخت. پایان­نامه کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرّس، 91 ص.
خواجه­وندخزاعی، م.، (1379). ارزیابی پارامترهای هیدرولوژی در حوزه معرف کسیلیان با تأکید بر مسئله رسوب. مجموعه مقالات دوّمین همایش ملی فرسایش و رسوب، خرم­آباد، 1379: صص 321-325.
سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، (1372). مطالعات تفضیلی اجرایی آبخیزداری پارسل A سدّ قشلاق. 261 ص.
شاهویی، س.ص.، عبدالملکی، پ.، نجم الدینی، ن.، شاهویی، س.س. و طوماریان، ن.، (1371). رابطه میزان فرسایش با عوامل موثر در طول یک رگبارش. گزیده مقالات سوّمین کنگره علوم خاک ایران، 15-17 شهریور 1371: صص 41-56.
صادقی، س.ح.ر.، (1382). مقایسه برخی از روش­های برآورد فرسایندگی باران. مجله علوم و صنایع کشاورزی، 19(1): صص 45-52.
صادقی، س.ح.ر.، (1384). تهیّه معادلات سنجه­رسوب در شاخه­های بالارونده و پایین­رونده آبنگار با استفاده از مفهوم رگرسیون. تحقیقات منابع آب ایران، 1 (1): صص 101-103.
صادقی، س.ح.ر. و توفیقی، ب.، (1382). کاربرد مدل زمان- مساحت در تهیّه منحنی سنجش رسوب (مطالعه خانمیرزا در حوزه آبخیز کارون). پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خزر، 1(1): صص 54-66.
میرابوالقاسمی، ه. و مرید، س.، (1374). بررسی رسوب­خیزی حوزه آبریز رودخانه کرخه و برخی عوامل مؤثر بر آن. مجموعه مقالات اوّلین سمینار ملی فرسایش و رسوب، نور، 24 تا 27 اردیبهشت 1374: صص 461-475.
American Society of Civil Engineers, (2006). Sedimentation engineering: theory, measurements, modeling, and practice. 1801 Alexander Bell Drive, Reston, VA, USA, 424p.
Baca, P., (2002). Temporal variability of suspended sediment availability during rainfall-runoff events in a small agricultural basin. ERS and Northern European FRIEND Project 5 Conference, Demanovska, Slovakia.
Gallart, F., Balasch, C., Regues, D. and Soler, M., (2004). Spatial and temporal scales of sediment production and transport in a small MediterraneanMountain catchment. hpp://www.cosis.net/abstracts /EGU04/O2895/EGU04-02895.
Gracia-Sanchez, J., (1996). Generation of synthetic sedimentgraph. Hydrological Processes 10(9): pp. 1181-1191.
Kitheka, J.U., Obiero, M. and Nithenge, P., (2005). River discharge sediment transport and exchange in the Tana Estuary, Estuarine. Coastal and Shelf Science, 63: pp. 455-468.
Lefrancois, J., Grimaldi, C., Birgand, F., Gascuel-Odoux, C. and Gilliet, N., (2004). Spatial and temporal variations of suspended sediment load in small agricultural catchment. Geophysical Research Abstracts, 6: 3431p.
Pierson, F.B., Slaughter, C.W. and Zane K.C., (2001). Long-Term stream discharge and suspended-sediment database, Reynolads Creek Experimental Watershed, Idaho, United States. Water Resources, 37(11): pp. 2857-2861.
Proosdij, D.V., Davidson-Arnott, R.G.D. and Ollerhead, J. (2004). Conceptual model of the seasonal and spatial controls on the inorganic sediment budget of a bay of Fundy Salt marsh. Available at: hpp://www.cciw.ca/ccsea/CCC03 Proc/Ollerhead01
Sadeghi, S.H.R., Singh, J.K. and Das, G., (2004). Efficacy of annual soil erosion models for storm-wise sediment prediction, Iran. International Agricultural Engineering Journal. 13(1&2), pp. 1-14.
Sadeghi, S.H.R. and Singh, J.K., (2005). Development of a synthetic Sedimentgraph using hydrological data. Journal of Agricultural Science and Technology. 7: pp. 69-77.
Sadeghi, S.H.R., Mizuyama, T., Miyata, S., Gomi, T., Kosugi, K., Fukushima, T., Mizugaki, S. and Onda, Y., (2008). Determinant factors of sediment graphs and rating loops in a reforested watershed. Journal of Hydrology, 356(3-4): pp. 271-282.
 
Sayer, A.M., Walsh, R.P.D. and Bidin, K. (2006). Pipe flow suspended sediment dynamics and their contribution to stream sediment budgets in small rainforest catchments, Sabah, Malaysia. Forest Ecology and Management 224, pp. 119–130.
Serrat, P., Ludwing, W., Navarro, B. and Blazi, J.B., (2001). Spatial and temporal variability of sediment fluxes from a coastal MediterraneanRiver. The Text (France), Academie Des Sciences/Editions Scientifiques et Medicakes Elsivier SAS.
Singh, P.K., Bhunya, P.K., Mishra, S.K. and Chaube, U.C., (2007). A sediment graph model based on SCS-CN method. Journal of Hydrology, 349(1-2): pp. 244-255.
Walling, D.E., (1983). The sediment delivery problem, Journal of Hydrology, 65: pp. 209-237.
Walling, D.E. and Webb, B.W., (1982). Sediment availability and the prediction of storm-period sediment yield. In: The Proceedings of the Exeter Symposium, IAHS Publications: pp. 327-337.
 
 
 
 
تحقیقات منابع آب ایران
دوره 4، شماره 3
دی 1387
صفحه 47-56

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آبان 1386
  • تاریخ پذیرش: 21 مهر 1387

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار